პოლიტიკური ფილოსოფოსის, ვლად ვექსლერის 2024 წლის საქართველოს პარლამენტის არჩევნებზე კომენტარი, ქართული თარგმანი.

მოგესალმებით ძალიან ლამაზო საზოგადოებავ,

მოდი მოკლედ ვისაუბროთ საქართველოს არჩევნების შედეგებზე. ეს ქვეყნისთვის ძალიან რთული მდგომარეობაა, რადგან მისი გამოწვევაა რუსეთის გავლენის სფეროში ყოფნა მარტივი გამოსავლის გარეშე. საქართველო ცდილობს, პოლიტიკურად დასავლეთს მიეკუთვნოს, მაგრამ ამისი ცხადი გზის არსებობის გარეშე, და იმ დროს, როცა დასავლეთი გლობალურად პოლიტიკური უკან დახევის პროცესშია.

ეს იმას ჰგავს, მდინარის გადაკვეთა გინდოდეს, მაგრამ არც ნავის მასალა გქონდეს, არც ხიდი, და ამასობაში მდინარის ნაპირიც ფართოვდება, რადგან დასავლეთი გლობალური უკან დახევის პროცესშია.
უნდა ვახსენო ჩემს მთავარ არხზე ბოლო საუბარი მარკ გალეოტისთან, რომელიც აუცილებლად უნდა ნახოთ, რადგან ზოგადად ჩვენი ასეთი საუბრების მთავარ სულისკვეთებას ასახავს. მთავარ არხს ახლა invalid traffic bug აქვს და ალგორითმი ნაკლებ ყურადღებას აქცევს. ამაზე ჯერჯერობით ვერაფერს ვშვები, ამიტომ მოსალოდნელი 100,000 ნახვის მაგივრად ამ ვიდეოს 20,000-მდე ნახვა აქვს, მაგრამ ეს არხის ერთ-ერთი საუკეთესო ვიდეოა, თუ ღია ხარ ნახევარი საათი დაუთმო საუბარს საუბრის შესახებ, ანუ როგორ უნდა მიუდგნენ პასუხისმგებლობით სხვადასხვა სფეროს ექსპერტები უკრაინის ომზე და პოლიტიკაზე საუბარს თქვენთან (ონლაინ საზოგადოებასთან).

ამ ვიდეოს გათვალისწინებით, ძალიან მნიშვნელოვანია ვთქვა, რომ მე ახლოსაც არ ვარ რეგიონის ექსპერტობასთან. საქართველოში 1990 წლის შემდეგ არ ვყოფილვარ, როცა 10 წლის ბავშვი ვიყავი და ებრაულ ენას ვსწავლობდი მთებში. ჩემი ურთიერთობა საქართველოსთან დასავლელი საშუალო ფენის წარმომადგენელისაა — ძირითადად სამზარეულოს მეშვეობით. ქართული სამზარეულო სინამდვილეში ერთადერთი სამზარეულოა პოსტ-საბჭოთა ქვეყნებიდან, რომელთანაც ემოციური კავშირი მაქვს, და ყველა სხვა სამზარეულოს ჯობს პოსტ-საბჭოთა სივრცეში (ბოდიში, უკრაინავ, ბოდიში, უკრაინავ). და რათქმაუნდა, საქართველო ასევე ამფორული კანთან კონტაქტით დაწურული არტიზანული ღვინის სულიერი სამშობლოა, და მიუხედავად იმისა, რომ ასეთი ღვინოებიდან საუკეთესოებს ფრიულიში წურავენ, ყველამ, ვინც იქ მუშაობს, იცის, რომ მათი სამუშაოს სულიერი სამშობლო საქართველოშია, რაც განსაკუთრებული კულტურული მემკვიდრეობაა. მაგრამ ამას იმიტომ ვამბობ, რომ საქართველოს შესახებ ჩემს ექსპერტიზის სიმწირეს გავუსვა ხაზი.

ამიტომ კომენტარს გავაკეთებ ზოგად პოლიტიკურ გამოწვევებზე და ასევე რუსეთის გავლენაზე.

ბოლო რამდენჯერმე, როცა საქართველოს შესახებ ამბები მაშინ მოისმინეთ, როცა რეპრესიულ კანონებს იღებდნენ უცხო ქვეყნის აგენტების და ანტი-LGBT-ს.

“ეუთომ ყურადღება გაამახვილა ამომრჩევლებზე დაშინების, იძულების და წნეხის შემთხვევებზე, მაგრამ მთლად ის აღარ უთქვამს, რომ არჩევნები მოპარული ან გაყალბებულია.” ევროპიდან პასუხი ნელი იყო, მაგრამ ვიქტორ ორბანი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც ქართულ ოცნებას გამარჯვება მიულოცა. საერთაშორისო ეგზიტ-პოლები 40-42%-ს ვარაუდობდნენ ქართული ოცნებისთვის, მაგრამ ბოლოს 54%-ის წინაშე დავდექით (დაახლოებით). და ეს ნამდვილად გაყალბების მანიშნებელია, მიუხედავად იმისა, ამ წუთას, როცა გელაპარაკებით, მასიური გაყალბების კონკრეტული მტკიცებულებების შესახებ რამე ვიცი თუ არა.

ოპოზიციის რეაქცია: თინა ბოკუჩავამ, ოპოზიციური ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის ერთ-ერთმა ლიდერმა, განაცხადა, რომ ენმ არ აღიარებს ამ გაყალბებული არჩევნების შედეგებს. [ციტირებს] “ჩვენ კონსულტაცია გავიარეთ ოპოზიციის სხვა პარტიებთან ვინც 5%-იანი ბარიერი გადალახა და იმედი გვაქვს და გვჯერა, რომ ოპოზიცია ერთიანად უარყოფს ამ გაყალბებულ შედეგებს. ეს არაა მხოლოდ ერთი პარტიის შედეგების მოპარვა, ეს ქართველი ხალხისთვის ევროპული მომავლის მოპარვის მცდელობაა”. პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა ამ დროისთვის უკვე გააკეთა განცხადება და არჩევნებს გაყალბებული უწოდა. ის არაფორმალურად ქართული ოპოზიციის ლიდერია, მინიმუმ ძლიერი სიმბოლური ნიშნით. “მე არ ვაღიარებ ამ არჩევნებს, რადგან მისი აღიარება ნიშნავს რუსებისთვის საქართველოს ჩაბარებას და საქართველოს რუსეთისთვის დაქვემდებარებას. ეს იყო რუსული სპეცოპერაცია და რუსული არჩევნები. ჰიბრიდული ომის ახალი დონე. ჩვენ წაგვართვეს არჩევანის კონსტიტუციური უფლება და თვით არჩევნების კონცეფციაც კი აზრდაკარგულია, რადგან თუ არაფერი შეიცვლება, ძნელი წარმოსადგენია, ამ ქვეყანაში რა ტიპის არჩევნები უნდა ჩატარდეს”. შემდეგ მოუწოდა დასავლელ პარტნიორებს, არ დადგნენ არალეგიტიმური მთავრობის მხარეს, არამედ ქართველი ხალხის მხარეს.

ესე იგი, ჩნდება კითხვა, რა სტრატეგია შეიძლება ოპოზიციას ჰქონდეს, რადგან მასიურად საჯარო სივრცეში შეკრებას დიდი პოლიტიკური მნიშვნელობა აქვს, მაგრამ თავისთავად ის არ წარმოადგენს პოლიტიკურ სტრატეგიას, ის ვერ აიძულებს ქართული ოცნების ხალხს რომ თქვან, “უი, ახლა დაგითმობთ”-ო. ანუ, სადამდე ჩაყვები ინსტიტუტებს, რომლების ლეგიტიმურობაც დარღვეულია? ეს ყოველთვის მნიშვნელოვანი კითხვაა, და ამაზეც მალე ვიტყვი ცოტა მეტს. აქვს თუ არა ოპოზიციას ეფექტური სტრატეგია საპასუხოდ, და არის თუ არა მათთვის საერთოდ რამე ეფექტური სტრატეგია ხელმისაწვდომი? და ეხლა მივადექით თვითგამოხატვის პოლიტიკის და ეფექტური პოლიტიკის რისკს, რადგან უბრალოდ 2028 წლამდე დგომა და გაპროტესტება პრობლემას ვერ მოაგვარებს. და აქ შემიძლია მხოლოდ ზოგადი კომენტარი გავაკეთო, როგორც პოლიტიკურმა ფილოსოფოსმა, და ესაა: მე პროდემოკრატიული ქუჩის პროტესტის ძალიან დიდი ფანი ვარ, მაგრამ ეს წარმოუდგენლად მნიშვნელოვანია (და ამას მართლა ზოგადად ვამბობ და არა კონკრეტულად საქართველოზე, რადგან ქვეყნის ექსპერტი არ ვარ), წარმოუდგენად მნიშვნელოვანია, რომ ნაადრევად არ შევეშვათ ინსტიტუტთაშორის კონფლიქტს და მთლიანად ქუჩის პროტესტში გადავეშვათ, თუნდაც ინსტიტუციური კონფლიქტი დარღვეულია და თამაშის წესები შენს წინააღმდეგაა მოწყობილი. მნიშვნელოვანია, რომ ძირითადად ეს მაქსიმა სიმართლეა, რომ სანამ ინსტიტუციური პლურალიზმის რაღაც დონე მაინც არსებობს, თამაშის წესები რამდენადაც არ უნდა იყოს ჩაწყობილი, ყოველთვის იბრძვი [ინსტიტუციურ დონეზეც]. და აქ მე რუსეთის ისტორიის კონტექსტში ნაწილობრივ მაინც ვეთანხმები გარდაცვლილი გლებ პავლოვსკის (პუტინის რეჟიმის არქიტექტორის, შემდეგ პუტინის რეჟმის ოპონენტის) კრიტიკას რუსეთის ოპოზიციის მიმართ, რომ რუსული ოპოზიცია ინსტიტუტთაშორის კონფლიქტის პოლიტიკას ნაადრევად შეეშვა და ქუჩის პროტესტში ისე გადავიდა.

ისტორიული შენიშვნა: რუსეთს და საქართველოს შორის იმპერიული დინამიკა გაცილებით პირდაპირია, ვიდრე რუსეთს და უკრაინას შორის, რადგან რუსები ქართველებს ამ ეტაპზე არ ეუბნებიან, რომ “გადაგვარებული ჩვენ” ხართო, და საქართველოშიც უკრაინასთან შედარებით ნაკლებად შეაღწია რუსული იმპერიის პროექციამ და დეტალებმა. ზოგადი სისტემური გამოწვევების ნაწილი, რომლლებსაც სხვა ქვეყნებშიც ვხედავთ, არის რომ პროდემოკრატიული პოლიტიკური ძალებისთვის არჩევნების მონიტორინგი ურბანულ ცენტრებში უფრო მარტივია, ვიდრე რეგიონებში, და ავტორიტარულისკენ გადახრილი მთავრობისთვისაც უფრო მარტივია, რომ დაამწკრივოს და გააკონტროლოს ხალხი რეგიონში, ვიდრე ურბანულ ცენტრებში.

საქართველოში არის სოციალური კლასი, რომელიც თავისი კეთილდღეობისთვის და უსაფრთხოებისთვის დაინტერესებულია რუსეთთან ძლიერი კავშირებით. მაგრამ აქედან ის არ უნდა დაასკვნა, რომ ამათგან ყველას უყვარს რუსეთი, ძალიან დიდი სივრცეა იმისთვის, რომ პრაგმატული, განაწყენებული განწყობით იყვნენ რუსეთზე დამოკიდებულები.

რუსეთზე ეკონომიკურად დამოკიდება საქართველოსთვის ბუნებრივი კალაპოტია, მარტივი ალტერნატივების გარეშე. და ჩნდება კითხვა რუსეთის ორბიტის მაგივრად ისეთ ალტერნატივებზე, სადაც რამის მოქმედება შესაძლებელია. და რუსეთის ეკონომიკურ ორბიტაზე ისე ვერ იქნები, რომ პოლიტიკურადაც არ შემოაღწიოს შენთან რუსეთმა. და ამ ყველაფერს გაცილებით, გაცილებით, გაცილებით, გაცილებით ართულებს ის ფაქტი, რომ დასავლეთი უკანდახევის პროცესშია, ან იმ ფაქტით, რომ დასავლეთის ყველაზე ძლიერი ლიდერი პუტინს ძალიან ძლიერადაც არ აღუდგა წინ, როცა პუტინი უკრაინაში შეიჭრა 2.5 წლის წინ. და დასავლეთი რეგიონში ძლიერად არაა განთავსებული. და ძალიან ძნელია დასავლეთით მოძრაობა, როცა ეს დასავლეთი პოლიტიკური დეგლობალიზაციის პროცესშია, როცა ეს დასავლეთი უკან იხევს, და ეს ძალიან, ძალიან ძნელია.

ანუ არ გვაქვს ლამაზი სურათი, ნამდვილად არაა, და ვშიშობ, ჩემთვის არაა ცხადი, როგორ შეიძლება ეს სურათი უფრო ლამაზი გახდეს. ქვეყანა საეჭვო, საფრთხილო ბალანსშია და მნიშვნელოვანია, რომ ყველა ოპოზიციური ძალა სიტუაციას მაქსიმალურად აკონტროლებდეს პოლიტიკურად (ეფექტურ პოლიტიკას აწარმოებდეს), და არა მარტო აზრის გამოხატვით. ვიცი, რომ შეიძლება ახლის არაფრის თქმა არ გამომივიდა.

სულ ეს იყო ჩემგან, ბევრი, ბევრი სიყვარულით, ნახვამდის.